فکرانه

مقاله شماره پنج: بازی های ساختنی چیست و چه اثری بر رشد کودک دارد؟
معرفی بازی های ساختنی و اثرات آن در تقویت مهارت های کودکان

بازی های ساختنی چیست و چه اثری بر رشد کودک دارد؟

کودکانِ امروز با ذهن پویا، خلاق و بی محدودیت خود به دنبال ساختن دنیای متفاوت و جدید در بازی های کودکانه هستند. بی تردید یکی از بهترین بازی هایی که می تواند سیراب کننده این عطش باشد و بدن تعریف و ایجاد محدودیت به این نیاز کودکان پاسخ دهد، به عنوان بازی های ساختنی شناخته می شود.

نتیجه تحقیقات علمی نشان دهنده آن است کودکان در سنین پایین تر سرعت یادگیری بیشتری دارند. شاید مهمترین دلیل این موضوع مواجه نشدن با قالب های خشک و زندگی منظم و روزمره مدرسه و محیط کار است. بنابراین شاید بهترین روش برای پاسخ دادن به این خلاقیت نامحدود و فضای ذهنی آزاد و بدون چهارچوب های دست و پاگیر، بازی کردن با اسباب بازی هایی بدون قوانین ثابت و محدود است.

 
 
 

اگر قطعاتی از بلوک های چوبی را در دسترس کودکی قرار دهید خواهید دید که با چه خلاقیتی سازه های مختلفی را می سازد. او در این فرایند مفاهیم پیچیده ای مانند اصطکاک، تعادل، مرکز ثقل و اندازه حرکت را به صورت تجربی یاد می گیرد و لمس می کند.

 
 

کودک در انجام بازی های ساختنی علاوه بر رشد مهارت های مختلف ذهنی و جسمی، یاد می گیرد که بارها و بارها سازه ای را بسازد خراب کند. او یاد می گیرد که هر تغییر وضعیت و فروریختن ناگهانی لزوما پیشامدی منفی نیست و چه بسا سازه هایی بسیار مستحکم تر می توان بنا کرد و تجربه های فراوان از خلقی دوباره به دست آورد.

مهارت هایی که کودک به واسطه بازی های ساختنی می آموزد:

  • خلاقیت

کودک در هنگام بازی با اسباب بازی های ساختنی در ذهن خود سازه ای را تصور می کند و بدون محدودیت و چهارچوب آن را می سازد. تنوع بازی هایی که او می تواند با این نوع از اسباب بازی ها انجام دهد باعث خواهد شد تا او یاد بگیرد به شیوه ای خلاقانه تجزیه و تحلیل کرده و مسائل پیرامون خود را حل کند.
 

  • تفکر سیستماتیک و حل مساله

بازی های ساختنی از لحاظ هدف بازی به دو نوع اصلی بازی های اسمبل کردنی با هدف واحد و بازی های اتصال قطعات با اهداف مختلف تقسیم می شوند. در این دونوع بازی مختلف دقیقا تقویت دو نوع تفکر مختلف واگرا[1] و همگرا[2] هدف قرار گرفته است. وقتی کودک قطعات یک لگو ماشین را به یکدیگر متصل می کند یاد می گیرد که چطور برای حل یک مساله المان های مختلف را با نظم خاص کنار یکدیگر بگذارد و مساله را به هدف اصلی آن برساند. کودک در این نوع بازی ها در حال تقویت تفکر همگراست. در طرف مقابل وقتی کودک با انواع بلوک های خانه سازی با اهداف غیر مشخص مواجه می شود یاد می گیرد که برای حل یک مساله می تواند راه حل های مختلف را امتحان کند، بارها و بارها سعی و خطا انجام دهد و مساله را از جوانب مختلف مورد بررسی قرار دهد. بنابراین او در این نوع از بازی های ساختنی در حال تقویت تفکر همگراست.

 

  • درک فضایی

در بازی های ساختنی کودک تلاش می کند تا با شیوه های مختلف قطعات را به یکدیگر وصل کرده و آنچه را که در ذهن خود تصور کرده است را در فضای سه بعدی بازسازی کند. او مفهوم احجام، اندازه و سطوح را به خوبی و به صورت تجربی درک خواهد کرد.

آمادگی تجربی برای آموزش های آکادمیک

در خلال بازی های ساختنی بستری مناسب برای درک بسیار از مفاهیم ساده تا پیچیده ریاضیات و علوم برای کودک فراهم می شود. به عنوان نمونه کودک با مفاهبم مانند کوچکی و بزرگی، اشکال، رنگ ها و ترکیب اشکال آشنا می شود. علاوه براین او با ساختن و متعال کردن سازه های مختلف با مفاهیم فیزیک مکانیک مانند جاذبه، مرکز ثقل، اصطکاک و تعادل به صورت تجربی مواجه می شود.

· تقویت مهارت های ظریف حرکتی

اتصال قطعات مختلف در بازی های ساختنی به کودک این فرصت را می دهد تا با دقت و تمرکز و استفاده از حرکات ظریف، به تقویت مهارت های ظریف حرکتی خود بپردازد.

· هماهنگی چشم و دست

بازی های ساختنی یکی از ابزارهای مهم برای تقویت هماهنگی چشم و دست کودکان است. کودک در هنگام اتصال دقیق قطعات ظریف ترین اتصالات را برقرار می کند و به این ترتیب توانایی خود را در هماهنگی بین دید و حرکت خود تقویت می کند.

· تقویت مهارت های ارتباطی

بازی های ساختنی از جمله بازی هستند که می توانند به صورت گروهی انجام شوند. در این دسته از بازی ها کودکان هنگام ساختن سازه هایی مشترک یاد می گیرند تا در یک کار تیمی شرکت کنند. به حرف سایر هم گروهی های خود به خوبی گوش کنند. آنها را نقد کنند و در یک تصمیم و پروژه دسته جمعه مشارکت کنند.

امروزه بازی های ساختنی یکی از ابزار های مهم و خلاقانه برای فاصله ای کوتاه از دنیای دیجیتال و کسب تجربه و مهارت در دنیای واقعی است. شاید امکان مشارکت والدین در این نوع از بازی ها با کودکان یکی از مهمترین نکات مثبت این نوع از بازی ها در ایجاد ارتباط موثر بین کودکان و والدین باشد.

the build it workshop; 2014, Alan Moore

ترجمه شده توسط گروه تولید محتوا از موسسه فرهنگی فکرانه

استفاده از مطالب با ذکر نام موسسه فرهنگی فکرانه بلامانع است.

 


[1]تفکر واگرا (Divergent Thinking) یک فرایند یا روش تفکر است که با استفاده از آن و بررسی تعداد زیادی از راه‌حل‌های ممکن، می‌توان به تولید ایده‌های خلاق پرداخت. تفکر واگرا معمولاً در برابر یک فرایند دیگر خلاقیت یعنی تفکر همگرا قرار می‌گیرد.

[2] تفکر همگرا ((Convergent Thinking کاملاً به‌صورت خطی به مسائل نگاه می‌کند و همیشه به دنبال کشف یک‌راه حل که اصلی‌ترین راه‌حل است، می‌گردد. در تفکر همگرا، از مجموعه گام‌های منطقی برای رسیدن به راه‌حل استفاده می‌شود.

 
کلمات کلیدی : بازی های ساختنی,بازی لگو,تقویت مهارت های ظریف حرکتی,تقویت هماهنگی چشم و دست,تقویت خلاقیت,بازی خلاقیت,آموزش فیزیک,آموزش فیزیک مکانیک,تقویت تفکر همگرا,تقویت تفکر واگرا,بازی با کودک
نویسنده :
تاریخ انتشار : 1400/03/23
فایل های پیوست